مراسم گرامیداشت سی و ششمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی با حضور آیت الله گرامی قمی ، اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در شامگاه سه شنبه 23 آبان ماه در دارالقرآن طباطبایی برگزار شد و سخنرانان در این همایش به تبیین اندیشه‌های این عالم بزرگوار در پهنه علوم اسلامی و تفسیر قرآن پرداختند.
همایش بزرگداشت علامه طباطبایی به مناسبت فرارسیدن هفته قرآن دانشگاه‌ها در سالروز ارتحال علامه طباطبایی با حضور اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های استان قم و با حضور شخصیت های قرآنی و حوزوی در محل دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد.
در ابتدای این برنامه حجت الاسلام دکتر نقیب معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم خاطرنشان کرد: تأکید بر اجتماع در آموزه های اسلامی نشان می دهد که اسلام به دنبال ایجاد فضای جمعی است که اگر پدید آید تأثیرگذاری ایجاد می شود، اگر قرار است که امر به معروف و نهی از منکر در جامعه پیاده شود با فرد به تنهایی اتفاق نمی افتد بلکه باید جمعی باشد.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم فضای کشور فضایی قرآنی باشد باید جمعی قرآنی ایجاد شود تا تأثیرگذار باشد، اگر اجتماع قرآنی ایجاد شد همگرایی و هم افزایی به وجود می آید و می توان بر جامعه تأثیرگذاشت و آن را قرآنی کرد، امروز مراکز متعدد و مختلف قرآنی وجود دارد اما پراکنده هستند یعنی افراد و مراکز مختلف کار می کنند اما هم افزایی وجود ندارد.
حجت الاسلام نقیب گفت: برخی شبهات وجود دارد که مراکز گوناگون برای پاسخ دادن به آن فعال هستند، اما چون همگرایی نیست تنها پاسخ آن در کتاب و مقاله داده می شود و در کتابخانه قرار می گیرد، مراکز قرآنی در کنار هم باشند و همگرایی داشته باشند تا جامعه را قرآنی کنند.
در ادامه حجت الاسلام دکتر رضایی اصفهانی با بیان این که از مکتب مرحوم علامه بلاغی دو جریان علمی ایجاد شد، اظهار داشت: یک جریان در نجف و جریانی دیگر در قم شکل گرفت، ایشان دو شاگرد برجسته علمی پیدا کرد که یکی مرحوم آیت الله خویی در نجف و دیگر علامه طباطبایی در نجف و قم بود.
وی ادامه داد: حاصل شاخه مرحوم آیت الله خویی البیان فی تفسیر القرآن شد، این کتاب بیشتر رویکرد علوم قرآن دارد و خیلی به تفسیر وارد نشده است، این کتاب هنوز کتاب روز بوده و مورد استفاده است، در مکتب آیت الله خویی مرحوم آیت الله معرفت پرورش پیدا کرد، جلوه علوم قرآنی مرحوم بلاغی در آیت الله خویی منعکس شد و از ایشان به آیت الله معرفت رسید.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی ابراز داشت: جریان دوم که تحت تأثیر علمی علامه بلاغی قرار گرفت علامه طباطبایی بود، علامه جلوه تفسیری مرحوم بلاغی بود، علامه طباطبایی جریان تفسیری مرحوم بلاغی را وارد ایران و قم کردند.
وی عنوان کرد: بسیاری از فرمایشات آیت الله خویی در البیان به ویژه در سخنان نو از فرمایشات مرحوم علامه بلاغی است، بسیاری از حرف های تازه علامه طباطبایی نیز ریشه در فرمایشات مرحوم بلاغی دارد، علامه بلاغی نقطه عطفی بود که جلوه قرآنی و تفسیری ایشان توسط شخصیت ها وارد حوزه علمیه قم شد.
رییس مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعة المصطفی خاطرنشان کرد: برخی تصور می کنند که علامه طباطبایی در تفسیر به روایات توجه نداشته در حالی که ایشان به روایات تفسیری توجه و احاطه داشت از این رو بسیاری از موارد و نکته ها را با توجه به روایات از قرآن استخراج کرد.
در ادامه این مراسم مرتضی نجفی قدسی مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی به ایراد سخن پرداخت و با بیان این که دوره های مختلف آموزشی و تفسیری در پنج سال گذشته در این دارالقرآن برگزار شده است، اظهار داشت: هم اکنون کلاس های دوره یک ساله مهارت های بیان تفسیر قرآن ویژه طلاب و فضلا برگزار می شود که از بین 800 نفر از طلابی که پایه 10 حوزه را گذرانده اند حدود 200 نفر پذیرش شدند تا دوره های تکمیلی را در مباحث تفسیری قرآن طی کنند.
وی افزود: برگزاری همایش هایی ویژه اساتید تفسیر قرآن از دیگر فعالیت های این دارالقرآن به شمار می رود که خوشبختانه این روند منجر به گسترش دروس تفسیر در حوزه علمیه قم شده است.
وی ادامه داد: چهارمین همایش انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه شامگاه سه شنبه هفتم آذر ماه با حضور اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه و با سخنرانی مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار میشود.
همچنین پانزدهمین همایش اساتید تفسیر حوزه علمیه در شامگاه چهارشنبه هشتم آذرماه با ایراد سخن توسط حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی در بیت علامه طباطبایی برگزار میشود.
در پایان نیز سخنران ویژه مراسم حضرت آیت الله گرامی با اشاره به ابعاد شخصیتی مرحوم علامه طباطبایی گفت: این شخصیت بزرگ دارای لطافت روح، ادب و تواضع ویژه ای بودند و حتی نسبت به امور جزئی توجه داشتند.
وی افزود: اخلاق و تدین در وجود ایشان موج می زد و نسبت به همه اطرافیان خود توجهات لازم را داشت، علامه طباطبایی روحیه شوخ طبعی نیز داشتند و به اطرافیان خود روحیه می دادند، تواضع ایشان به اندازه ای بود که هیچگاه امام جماعت را تقبل نمی کردند و همواره پشت سر دیگران نماز می خواندند.
آیت الله گرامی با بیان این که علامه طباطبایی در بعد علمی نیز جایگاه ویژه ای داشتند، اظهار داشت: ایشان همواره از پیشنهادات جدید در مباحث علمی استقبال می کردند و شاگردان ایشان نگران اظهار نظرات خود نبودند.
وی ادامه داد: آزادمنشی، تواضع علمی و اخلاقی و آزاد بودن ابراز تفکر شاگردان از ویژگی های علامه طباطبایی بود، علامه در ابتدا که به قم مشرف شدند بر اساس روال متعارف فقه و اصول را آغاز کردند اما بعد از مدتی فرمودند فقه و اصول را دیگران می گویند اما جای بحث های تفسیری و عقلی در حوزه خالی است.
آیت الله گرامی با بیان این که علامه طباطبایی بر مسأله تدریس فلسفه و تفسیر اهتمام داشتند، ابراز داشت: 4 علم وجود دارد که با یکدیگر نقاط مشترکی دارند و شامل تفسیر، فروق لغت، فلسفه و اصول می شود.
وی عنوان کرد: فلسفه، تحلیل مفاهیم عرفی است که هستی، عدم، علت، معلول و امثال آن را معنا می کند، همین تحلیل در فروق لغت، اصول، مباحث الفاظ و تفسیر انجام می شود.
وی افزود: علامه طباطبایی اهتمام ویژه ای در مدت بیست سال برای نگارش تفسیر قرآن داشتند به طوری که می فرمودند در نماز واجب به ضرورت اکتفا می کنم تا تفسیر تمام شود.
استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی برای نشر معارف اسلامی و اهل بیت(ع) تلاش بسیاری داشتند، علامه به تفسیر قرآن کریم اهمیت ویژه دادند و از درس تفسیر و فلسفه ایشان شاگردان بسیاری بهره بردند.
وی اضافه کرد: زیاد شنیده می شود که افرادی با فلسفه مخالفت می کنند و این مسأله در زمان علامه طباطبایی نیز وجود داشت تا حدی که ایشان درس اسفار را تعطیل کردند و به پیشنهاد برخی بزرگان به جای آن به تدریس شفای بوعلی سینا پرداختند.
آیت الله گرامی با بیان این که ذهن بشر، ذهنی جستجوگر است و می خواهد همه چیز را بفهمد، گفت: از جمله مسائلی که بشر دوست دارد بفهمد درباره اساس هستی، نظام حاکم بر هستی و قوانین حاکم بر نظام هستی است، بشر می خواهد بداند که وجود و عدم چیست و اصل وجود از کجا است، در متون مذهبی ما مطالب حکمی زیاد است لیکن بصورت مدون نیست چنانکه روایات فقهی و اخلاقی هم زیاد داریم لیکن تا مدون نشده بود، استفاده کاملی نمی شد.
وی افزود: تنها علمی که متصدی این موضوع می شود فلسفه است و هیچ علم دیگری وارد این مسائل نشده است، علم کلام تا حدودی وارد این مسأله شده اما کلام بحث آزاد درباره هستی و نظام آن نیست بلکه مقید به شریعت می شود، فلسفه بحث آزاد عقلانی است، حال اگر در میان فلاسفه افرادی هستند که اقوال آن هامطابقت با شریعت ندارد نمی توان اصل فلسفه را نادرست دانست، حتی در فقه نیز افرادی داریم که عقایدی بر خلاف شریعت دارند.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که حرکت استکمالی انسان ادامه دارد و بشر متوقف نمی شود، اظهار داشت: صرف این که فیلسوفی برخی مسائل را به گونه ای دیگر معنا کرد دلیل نمی شود که با اصل فلسفه مخالفت شود.
وی با اشاره به فشارهای بسیار در زمان تدریس فلسفه علامه طباطبایی بر ایشان، افزود: زمانی که علامه اسفار را تدریس می کردند فشارهایی از مشهد و نجف به حوزه علمیه قم و زعیم آن یعنی مرحوم آیت الله العظمی بروجردی وارد می شد، مرحوم آیت الله بروجردی علامه طباطبایی را احضار کردند، و پس از گفتگو با ایشان اذعان داشتند که من خودم زمانی در اصفهان تدریس اسفار داشتم اما الان فشارهایی وجود دارد و شما اگر می خواهید فلسفه را ادامه دهید به جای اسفار، از کتاب شفا استفاده کنید.
آیت الله گرامی اظهار داشت: تفسیر مرحوم علامه طباطبایی را باید به صورت ویژه مدنظر قرار داد چرا که قبل از آن در شیعه، تفسیری به متد عقلانی، تحقیقی و تحلیلی نداشتیم، در اهل تسنن کتاب فخر رازی وجود داشت اما در شیعه نبود که علامه بسیار زحمت کشیدند و با این تفسیر به شیعه آبرو دادند.
وی ادامه داد: متأسفانه در همین حوزه علمیه با علامه طباطبایی برخورد خوبی نشد و به حدی فشار زیاد شد که علامه در جلد دوم تفسیر ناچار شدند که تقریظ شیخ الازهر و مرحوم آیت الله شریعتمداری را بیاورند و این کار برای این بود که از فشار دیگران قدری بکاهند.
استاد حوزه علمیه قم ابراز داشت: خوشبختانه این مشکلات رفع شد و حوزه به آزاد منشی دست پیدا کرد و امیدواریم که همه از این آزاد منشی حراست کنند، حوزه علمیه باید قدردان چنین شخصیت هایی بوده و در نشر معارف الهی کوشا باشند، علامه طباطبایی با تدوین کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم خدمت شایانی کردند و تا آن زمان مجموعه مدونی که نسل نو بتواند درباه فلسفه بفهمد، نداشتیم.
وی عنوان کرد: امروز هم نیازمند تحقیقات خوب فلسفی هستیم، گاهی مطالبی نوشته می شود اما جنبه خطابی دارد، باید بیش از این ها تحقیق شود.
آیت الله گرامی در پایان خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی در بعد تفسیر قرآن به شیعه آبرو دادند و سبب نشر معارف شیعی و اهل بیت(ع) شدند و همچنین آزادمنشی در تمام زندگی و آثار ایشان موج می زند؛ بنابراین حوزه های علمیه باید مقام چنین شخصیت های بزرگی را پاس بدارند و فعالیت ها و از تلاش های آنان در نشر معارف الهی الگو بگیرند.
بازتاب خبر در رسانه ها :
-----------------------------
-----------------------------
----------------------------
سامانه پیامکی : ۳۰۰۰۲۱۹۰۰۲
فکس :۰۲۵۳۷۸۴۲۰۷۴
info@dqat.ir
